Werkgroep De Mars
In het jaar (2006) dat de Historische Vereniging Zutphen haar 25 jarige jubileum vierde is er een nieuwe werkgroep van start gegaan. Na de presentatie van het boek van “De Marsweg” van Enneke Sixma en de tentoonstelling bij woonboulevard Eijerkamp van Gerrie Willemsen bleek dat er nog steeds veel belangstelling is voor deze wijk. Vooral bij veel (oud)-bewoners of mensen die bij één van de vele bedrijven gewerkt hebben c.q. nog werken.Wie kent niet de verhalen over het witte of het rode dorp. De havens bij Spieker en Elferink of Reesink. Of de teloorgang van Sturka, Zeemleerfabriek, Lovable etc. Natuurlijk is er ook de recente historie van nieuwe bedrijven als Sypro, Cinemajestic, Mc. Donalds enz. Maar ook het sportieve verleden van Zutphania, AZC en Be Quick zijn historische feiten. Kortom redenen genoeg om de belangstelling voor deze Wijk met een korte maar o zo rijke historie vast te leggen voor het nageslacht.
Het bestuur van de HVZ is dan ook van harte akkoord gegaan met het initiatief van Gerrie Willemsen om een werkgroep te starten. 29 juni 2006 is de werkgroep met haar werkzaamheden begonnen.
Deze bestond uit Gerrie Willemsen, Cor Bierhof +, Chiel Veerwater, Bert Gravesteijn en Ap Lammers (voorzitter). Men kwam de eerste maandagmiddag van de maand bijeen om de voortgang te bespreken. Het streven van de werkgroep erop gericht ter zijnertijd een boek uit te brengen. Op deze foto worden de werkgroepleden door voorzitter Arend Jan Reijers van de Historische Vereniging Zutphen toegesproken en dank je wel gezegd voor hun inzet. Van Links naar rechts: Arend Jan Reijers, Gerrie Willemsen, Chiel Veerwater, Bert Gravesteijn en Ap Lammers.De eerste interviews met (oud) bewoners / sters waren al snel afgenomen. Maar ook is het archief in de Spiegelstraat regelmatig gefrequenteerd. De vele boeken die over Zutphen zijn verschenen worden nageplozen op alles wat over de Mars is geschreven. De werkgroep zocht ook naar personen die materiaal over de Mars ter beschikking willen stellen. Dit konden foto’s, artikelen in tijdschriften, dagboeken, jaarverslagen van bedrijven, clubbladen etc. zijn. Kortom alles wat maar met de Mars te maken heeft is welkom. Van Fort de Pol tot masterplan de Mars ontvangen zij graag. Op 7 september 2012 was het dan zo ver. Tijdens de Opening van het Monumenten Weekend 2012 in de Burgerzaal is onder grote belangstelling van meer dan 200 aanwezigen het boek gepresenteerd.
Mevr. Bierhof en wethouder Hans La Rose ontvingen het eerste boek uit handen van de voorzitter van de werkgroep Ap Lammers. Het boek is mede opgedragen aan Cor Bierhof, die op 4 januari 2012 onverwacht is overleden. Op deze foto staan van links naar rechts: wethouder Hans La Rose, Mevr. Bierhof, Ap Lammers, Gerrie Willemsen, Chiel Veerwater en Bert Gravesteijn.
Tijdens de bijeenkomst verhaalde Gerrie Willemsen over haar jeugd op de Mars en het ontstaan van het boek. Zong het koor van de Fluisterbootschippers onder meer een lied over de Mars en droeg stadsdichter Erika Mannink een speciaal voor de ze gelegenheid gemaakt gedicht over de Mars, middels een opname, voor. Het gedicht treft u onderstaand aan. Het lied over De Mars staat achter in het Boek over "Zutphen De Mars".De Mars
De geschiedenis van een gebied,
beschrijvingen van hoe de dingen waren,
geven vaak meer inzicht en verklaren
hoe het nu gaat, wat er nu is en wat juist niet.
Tijdens de middeleeuwen werd er nog gevaren
daar waar nu de Noorderhaven ligt, gedempt.
Kasteel de Mars lag tussen water ingeklemd
van de oude IJsselarm
- die steeds verder was verschoven,
naar het westen...
Inmiddels ligt daar de wijk de Hoven.
Ook de Nedermarsch veranderde - en hoe...
Dat wat nu de Mars heet, waren vroeger velden
waar veel burgers ied’re dag hun koeien telden.
In de waarrecht-documenten staat te lezen
wie de eigenaar was en van welke koe
en bovendien waar deze koeien mochten grazen.
Maar er is meer te overdenken als je nu
een koopje bij de Gamma of de Praxis vindt
of door Leen Bakker rondloopt met je kind,
op zoek naar modieuze tafels, stoelen, vazen...
Er is méér te overdenken
- want op de Mars van vroeger
vonden grimmigheden plaats rondom de galgen.
Vanaf 1300 stonden er één of meer.
Er vonden ophangingen plaats en keer op keer
zal het publiek vol leedvermaak én walgen
hebben gezien hoe de gehangenen gelaten
het leven lieten. Wie weet of er nazaten
van die ongelukkigen in onze stad
vandaag de dag een rondje lopen in de straten
waar ooit de galgpaal in de open velden stond,
een rondje in de pauze lopen, en hun brood
met kaas opeten in de schaduw van de dood
van hun voorvaderen...
Wie weet...
En loop eens naar de Houthaven, en zie,
door de blik van de historie een gegeven:
hier was de oudste vorm van industrie;
een tichel-oven (steenfabriek) zag hier het leven.
De geschiedenis is hier teruggekeerd;
oude binnenschepen liggen aangemeerd,
bron van inkomsten, bestemming van plezier.
Het kan een arme wijk zijn, maar toch voel je hier
ook de rijkdom van veel vrijheid en verleden.
De geschiedenis van een gebied,
beschrijvingen van hoe de dingen waren,
geven vaak meer inzicht en verklaren
hoe het nu gaat, wat er nu is en wat juist niet.
Over 125 jaren wonen
en werken tussen water en het spoor
is dit boek geschreven door een groep historici.
Lees en verbaas u – voel wellicht melancholie
als u bedenkt hoe de geschiedenis teloor
gaat, toch weer doorgaat...
en zich herhaalt in haar patronen.
Erika Mannink, september 2012
Vers n.a.v. het verschijnen van het boek “Zutphen de Mars, 125 jaar wonen en werken tussen water en spoor” van de Historische Vereniging Zutphen.7 september werden de eerste twee exemplaren aangeboden aan wethouder Hans La Rose en Mevrouw M. Bierhof.
